વિશિષ્ટ ફળ આપનાર કાર્યમાં આગ્રહ
વિશિષ્ટ ફળ આપનાર કાર્યમાં આગ્રહ એ સદાચારનું મહત્વપૂર્ણ લક્ષણ છે. અહીં સદાચાર એટલે સદ્ગુણો ધરાવતી અને નૈતિક દૃષ્ટિએ શ્રેષ્ઠ માન્ય એવી પ્રથાઓ અને વર્તનપદ્ધતિઓ.
વિશિષ્ટ ફળ આપનાર કાર્યમાં આગ્રહ એ અર્થમાં લેવાય કે વ્યક્તિ કોઈ શુભ, મંગલમય અને સારા પરિણામો આપતી ક્રિયાઓમાં નિષ્ઠાપૂર્વક લાગણીશીલ હોય. તે હંમેશા સારા કાર્યો કરવા માટે પ્રયત્નશીલ રહે છે, જે માત્ર પોતાને નહીં, પરંતુ અન્યને પણ લાભ આપે.
આગ્રહ (સદાચાર) ના અમુક ઉદાહરણો:
સત્ય અને ધર્મના પથ પર ચાલવું – દુષ્ટ માર્ગને ત્યજી નૈતિકતાને માન આપવી.
પरोપકાર કરવો – અન્ય લોકોના હિત માટે કામ કરવું.
શ્રમ અને પ્રામાણિકતા – મહેનતથી મળેલા ફળમાં શ્રદ્ધા રાખવી.
વિશ્વાસ અને ધૈર્ય – સારા કાર્યોનો ફળ સમયસર મળશે એ માન્યતા રાખવી.
અહિંસા અને દયાળુતા – અન્ય પ્રાણીઓ પ્રત્યે સહાનુભૂતિ રાખવી.
આથી, સદાચાર અને આગ્રહ એ એકબીજાના પૂરક છે. સદાચાર ધરાવતો માણસ હંમેશા પોતાના કાર્યમાં આગ્રહ રાખીને, શ્રેષ્ઠ પરિણામો મેળવવા માટે પ્રયત્નશીલ રહે છે.
ઉદાહરણ:
1. સત્ય બોલવાનો આગ્રહ – મહાત્મા ગાંધી જીવનભર સત્યના માર્ગે ચાલ્યા. બાળપણમાં પણ જ્યારે તેમણે પિતાને જમફલ ચોરવાનો સ્વીકાર કર્યો, ત્યારે તેમની સચ્ચાઈથી પ્રભાવિત થઈ પિતાએ તેમને માફી આપી.
2. શ્રમ અને નિષ્ઠા – એક ખેડૂત દિવસ-રાત મહેનત કરીને ખેતી કરે છે. ક્યારેક વરસાદ ઓછો પડે, ક્યારેક પૂર આવે, છતાં તે શરેણી છોડતો નથી. તેની મહેનતનું ફળ કદાચ તુરંત ન મળે, પણ અંતે તે સારું પાક મેળવવામાં સફળ થાય છે.
3. દયાળુતા અને પરોપકાર – કોઈ વ્યક્તિ દરરોજ પંખીઓને દાણું નાખે, પશુઓ માટે પાણીના હોડ બનાવે, અને જરૂરિયાતમંદોને ખોરાક પૂરો પાડે, તો તે તેનો સદાચાર દર્શાવે છે.
વાર્તા: "સત્કર્મનો વિજય"
એક ગામમાં રાજુ નામનો છોકરો રહેતો હતો. તે હંમેશા સદાચાર અને પરોપકારમાં વિશ્વાસ રાખતો. ગામમાં એક વૃદ્ધ માણસ રહેતા હતા, જેઓ દિન-પ્રતિદિન નબળા થતા જતા. કોઈ તેમને સહાય કરતું નહોતું. રાજુ રોજ તેમની મદદ કરતો – ભોજન આપતો, દવાઓ લાવતો અને તેમની સાથે વાતો કરતો.
એક દિવસ, ગામમાં એક મોટી સુકા પડ્યો. બધાના ખેતરો સુકાઈ ગયા, અને અનાજનો અભાવ થવા લાગ્યો. પરંતુ રાજુએ જે વૃદ્ધની મદદ કરી હતી, તે વૃદ્ધને યુવાનપણામાં એક ખૂણા ખોદીને ધ્રુવ રાખેલો અનાજનો ભંડાર હતો. જ્યારે કોઈક પાસે અનાજ ન હતું, ત્યારે તેમણે રાજુ અને ગામલોકોને પોતાનું સંગ્રહિત અનાજ આપી સહાય કરી.
આ વાર્તાનો નૈતિક બોધ એ છે કે સદાચાર અને સત્કર્મનું ફળ હંમેશા સારું અને વિશિષ્ટ હોય છે. બીજ વાવ્યા પછી ફળ મળે છે, તેમ સારા કર્મોનું ફળ પણ ચોક્કસ મળે છે.
1. સત્યહરિશ્ચંદ્ર – સત્ય અને ધર્મ પર આગ્રહ
રાજા હરિશ્ચંદ્ર સત્યનિષ્ઠ અને ન્યાયપ્રિય રાજા હતા. એકવાર ઋષિ વિશ્વામિત્રે તેમનું પરીક્ષણ કરવા માટે તેમની સાથે એક વચન લેવાનું કૌશલ કર્યો. રાજાએ પોતાનું આખું રાજ્ય, ધન-સંપત્તિ અને પરિવાર બધું જ છોડ્યું, પણ સત્યનો ત્યાગ કર્યો નહીં. તે શમશાનમાં કામ કરતા અને પોતાના દીકરાને પોતે જ દફનાવવાનો વારો આવ્યો. અંતે દેવતાઓ રાજાના સત્ય પર ખુશ થઈને તેમને પાછું રાજ્ય અને કીર્તિ આપી.બોધ: સત્ય પર અડગ રહેવાથી અંતે વિજય ચોક્કસ મળે છે.
2. શબીરી અને ભગવાન રામ – ભક્તિ અને વિશ્વાસનો આગ્રહ
શબીરી એક ગુફામાં રહેતી ભક્ત હતી. તેણી ભક્તિ અને પ્રેમથી ભગવાન રામની રાહ જોતી. રોજ તાજાં બોર લાવીને સ્વાદ ચાખતી, અને જે મીઠાં હોય તે જ ભગવાન રામ માટે રાખતી. વર્ષો પછી જ્યારે રામ ત્યાં આવ્યા, ત્યારે તેણી પોતાના ચાખેલા બોર તેમને અર્પણ કરી. રામે પ્રેમથી બોર ખાધાં અને કહ્યું કે તે બોર અમૃત સમાન છે.
બોધ: નિષ્ઠા અને પ્રેમથી કરેલાં કાર્ય હંમેશા ફળ આપે.
3. શ્રવણકુમાર – માતાપિતાના સેવાનો આગ્રહ
શ્રવણકુમાર ગરીબ હોવા છતાં પોતાનાં અંધ માતા-પિતા માટે તીર્થયાત્રા કરવા નીકળ્યો. તેણે એક હાથગાડીમાં તેમને બેસાડી અને રસ્તા ભર હંમેશા તેમની સેવા કરી. રસ્તામાં રાજા દશરથએ અજાણતા તેના પર તીરસાંધીને મારી નાખ્યો. શ્રવણે અંતિમ શ્વાસે કહ્યું: "મારા માતા-પિતા તીર્થ નથી જઈ શક્યા, કૃપા કરીને તેમની સંભાળ લેજો."
બોધ: માતા-પિતાની સેવા એ શ્રેષ્ઠ કર્મ છે.
આ દંતકથાઓ દર્શાવે છે કે સદાચાર અને સારા કાર્યો હંમેશા વિશિષ્ટ ફળ લાવે છે.
